Kolekcja „MOJE WIATRAKI Wirtualne Muzeum”
Przygodę z wiatrakami Wiesław Szkopek z Poznania rozpoczął na początku lat 70-tych XX wieku.
Pasją do wiatraków „zaraził się” od wielkopolskiego krajoznawcy, inżyniera Feliksa Klaczyńskiego, który przez kilkadziesiąt lat dokumentował ginący świat młynów wietrznych oraz sporządzał ich wierne kopie.
Warto wspomnieć, że W. Szkopek, jak i część jego rodziny przez wiele lat byli aktywnymi przewodnikami turystycznymi Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, gdzie oprowadzali wycieczki po Poznaniu i Wielkopolsce, stąd umiłowanie oraz duża wiedza kolekcjonera o historii regionalnej.
Początkowo Wiesław Szkopek zbierał artykuły prasowe i wydawnictwa na temat wiatraków. Później zainteresowały go pocztówki, na których były młyny wietrzne. Z czasem zbiory urosły do sporej kolekcji liczącej ponad 8,2 tysięcy eksponatów pozyskanych ze wszystkich kontynentów, część z nich to „wiekowe” przedmioty – najstarszym datowanym eksponatem jest moneta wybita w Brukseli w 1650 roku. 
Tak więc jego wiatraki pochodzą z Europy, Azji, Afryki, Ameryki Północnej i Południowej oraz Oceanii – łącznie ze 177 krajów. Przez ponad pięćdziesiąt lat gromadził najróżniejsze przedmioty, na których jest wiatrak lub które go przedstawiają.
W ten sposób powstała kolekcja, w której są m.in.:
- opracowania na temat wiatraków i młynarstwa
- ilość stron publikacji ponad 8 tys.
- ponad 3 tysiące zdjęć wiatraków, w tym m.in. około 250 zdjęć z terenu Wielkopolski wykonanych w latach 1966-1998, które dały początek tej kolekcji – zbiór ten sukcesywnie jest uzupełniany o kolejne
- 1,8 tys. pocztówek – w tym widokówki i pocztówki okolicznościowe,
- znaczki pocztowe oraz datowniki okolicznościowe i listowniki (ponad 600) pochodzące ze 167 krajów
- monety i banknoty (w tym około 150 tzw. notgeldów)
- karty telefoniczne (ponad 80)
- znaczki rajdowe, wizytówki i znaki firmowe, w tym na akcjach wytwórni fajansu
- naszywki mundurowe policji
- opakowania, pojemniki i etykiety, w tym
- ponad 400 etykiet zapałczanych oraz
- co najmniej 550 etykiet, podkładek oraz kapsli piwnych
- talerze i inne naczynia kuchenne, wazony, młynki do kawy, lampy, świeczniki oraz zegary
- dzwonki, łyżeczki kolekcjonerskie, akcesoria dla palaczy tytoniu
- biżuteria
- wiatraki figuralne
- kalendarze, plakaty
- płytki ceramiczne, tapety, firany
- zabawki, puzzle, karty do gry
- ekslibrisy
- płyty gramofonowe.
Obok wiatraków figuralnych, patelni, klumpów, termometrów, kija bejsbolowego czy szkandeli (miedzianego naczynia do podgrzewania łoża) i nocnika – na których jest wizerunek wiatraka – w kolekcji jest szereg „wiatrakowych drobiazgów” jak np. kapsle z butelek z piwem, naparstki, wisiorki, bransoletki, zawieszki, spinki do mankietów, kolczyki, brzytwa, łyżka do butów, zapinka uprzęży końskiej czy spinacze biurowe i temperówka do ołówków.
Eksponaty są wykonane z różnych materiałów; przykładowo z metalu, filcu, gipsu, muszli, ceramiki, szkła witrażowego, słomy, papieru, drutu, mchów, porostów i słomy, drewna czy z ciasta.
Jako kolekcjoner tak niezwykłego zbioru W. Szkopek był już zapraszany na różnego typu spotkania, na których prezentował swoją kolekcję. Wystarczy wspomnieć prezentację fragmentu zbiorów, o jaką został poproszony 18.09.2011 roku w czasie I Spotkania Miłośników Wiatraków, który odbył się podczas Festynu Młynarstwa w Jaraczu, a także nowe wersje tegoż, które zaprezentował w czasie kolejnych Spotkań Miłośników Wiatraków w Muzeum Młynarstwa w dniach 15.09.2013, 20.09.2015, 24.09.2017, 29.09.2019, 5.09.2021 oraz 10.09.2023 roku.
Podczas tych spotkań dzielił się także swoją wiedzą na temat młynów wietrznych wygłaszając referaty związane z tą tematyką, w tym opracowanie o „Historii wiatraków w Poznaniu”. Warto odnotować i to, że fragmenty kolekcji W. Szkopek prezentował także w maju 2018 i czerwcu 2022 roku w Narodowym Muzeum Rolnictwa w Szreniawie. Natomiast 28.09.2015 r. kolekcję monet, banknotów i pieniędzy zastępczych z wizerunkiem wiatraka prezentował w Departamencie Zapobiegania Przestępstwom Finansowym BZWBK w Poznaniu.
Bardziej naukowe podsumowanie przedmiotu jego pasji, było przedstawione 28.11.2011 roku podczas jednego z seminariów magisterskich na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu na Wydziale Sztuk Pięknych, w Instytucie Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa. To właśnie w czasie tego typu spotkań Wiesław Szkopek słyszał często sugestie, iż warto byłoby w jakiś sposób udostępnić kolekcję szerszemu kręgowi zainteresowanych. Równocześnie pojawiły się dwa pomysły – znany serwis YouTube oraz częściowo z uwagi na regionalny charakter zbiorów, m.in. bogatą kolekcję zdjęć wiatraków z terenu Wielkopolski, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa.
Dzięki wsparciu Biblioteki Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk od 2012 roku „Kolekcja MOJE WIATRAKI Wirtualne Muzeum” jest dostępna w Internecie jako publikacja Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. O dużym zainteresowaniu omawianą kolekcją świadczy wysoka liczba wyświetleń tej publikacji w WBC – według stanu na 11.2022 roku miało to miejsce 12,5 tysięcy razy. Podczas konferencji naukowej „Audiowizualne Archiwa XXI wieku” przeprowadzonej w Poznaniu 27.11.2013 roku m.in. publikacja w WBC kolekcji „MOJE WIATRAKI” w formie wirtualnego muzeum została przedstawiona jako próba udostępnienia prywatnej kolekcji szerszemu audytorium.
O wartości kolekcji stanowią nie tylko ciekawe i różnorodne eksponaty, ale także i to że część z nich (przede wszystkim zdjęcia i pocztówki) dokumentuje ginący świat wiatraków. Tym samym są kapitalnymi dokumentami ikonograficznymi. Udostępniane w Internecie przyczyniają się do popularyzacji zagadnień związanych z zabytkową architekturą, krajobrazem i problematyką ochrony, konserwacji oraz adaptacji zabytków techniki. Walory tych dokumentów podnosi to, że przy wielu prezentowanych wiatrakach znajdują się informacje o ich lokalizacji, a także historii i aktualnym wykorzystaniu.
Zbiór jest cały czas powiększany i na bieżąco digitalizowany, dzięki czemu mogą być cyklicznie zamieszczane aktualizacje „Kolekcji MOJE WIATRAKI Wirtualne Muzeum” w Wielkopolskiej
Bibliotece Cyfrowej – http://www.wbc.poznan.pl/publication/251856
Według stanu na listopad 2022 r. publikacja „MOJE WIATRAKI” łącznie liczyła ponad 7.tysięcy stron (slajdów).
Co ciekawe Wiesław Szkopek wciąż zbiera informacje źródłowe na temat kolejnych wiatraków przedstawianych na zdjęciach i pocztówkach. Są to informacje najczęściej zebrane od świadków, a praca dokumentacyjna kolekcjonera jest być może ostatnią szansą na ich uwiecznienie. Warto dodać, że w omawianej kolekcji znajduje się też co najmniej kilkadziesiąt unikatowych fotografii młynów wietrznych, które dziś już nie istnieją. Trzeba też podkreślić, że dalszych kilkadziesiąt wiatraków uwiecznionych na fotografiach jest obecnie w słabym stanie technicznym, czy wręcz w ruinie. Zdjęcia te są być może ostatnimi śladami ich istnienia.
Do 2013 roku W. Szkopek był członkiem Stowarzyszenia Wielkopolskie Wiatraki.
Od sierpnia 2017 r. publikacja „Kolekcja MOJE WIATRAKI Wirtualne Muzeum” jest także dostępna w Internecie na stronie, którą utworzył i na własny koszt prowadzi kolekcjoner –www.e-mojewiatraki.com-Według stanu na 05.2024 r. stronę odwiedzono ponad 250 tysięcy razy.
Na koniec warto odnotować, że kolekcjoner udostępnia swoje zbiory również w formie filmów zamieszczanych w serwisie internetowym YouTube http://www.youtube.com/@kolekcjamojewiatrakiwirtua1815
listopad 2022 r.
dr hab. Magdalena Biniaś-Szkopek, prof. UAM
aktualizacja danych 17.05.2024